Sessizlikle Aktarılan Miras: Türkiye ve Fransa’da Klinik Sosyoloji ve Psikosoybilim Perspektifinden Kuşaklararası Travma

Abstract

Bu çalışma, kuşaklararası travma aktarımını Klinik Sosyoloji ve Psikosoybilim perspektiflerinden, Türkiye ve Fransa bağlamında karşılaştırmalı olarak ele almaktadır. Klinik sosyoloji, travmayı yalnızca bireysel bir sorun olarak değil; tarihsel, toplumsal ve kültürel bağlamlarda şekillenen çok katmanlı bir olgu olarak değerlendirmektedir. Psikosoybilim ise aile hafızasındaki sessizlik, görünmez sadakat ve bastırılmış yas gibi dinamikleri görünür kılarak, aktarımın bilinçdışı mekanizmalarını açığa çıkarmaktadır. Araştırma, tarihsel olaylara dayalı vaka analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiş; Türkiye’de toplumsal ve siyasal dönüşümler, zorunlu göç süreçleri ve kimlik temelli kırılmalar; Fransa’da ise savaş deneyimleri, sömürgecilik sonrası aidiyet sorunları ve göçmenlik deneyimleri incelenmiştir. Bulgular, her iki bağlamda da sessizlik, görünmez sadakat ve toplumsal belleğin, travmanın kuşaklar boyunca sürmesini sağlayan temel mekanizmalar olduğunu göstermektedir. Sessizlik çoğu zaman koruyucu bir strateji olarak ortaya çıksa da uzun vadede kimlik karmaşası ve aidiyet sorunlarını derinleştirmektedir. Görünmez sadakat, bireyleri atalarının yarım kalmış hikâyelerine bilinçdışı düzeyde bağlamakta; toplumsal bellek ise hem travmanın taşıyıcısı hem de biçimlendiricisi olarak işlev görmektedir. Sonuç olarak çalışma, kuşaklararası iyileşme sürecinde “tanınma, anlatı ve yeniden inşa” olmak üzere üç temel aşamayı vurgulamakta ve travmatik mirasın yalnızca bireysel değil, toplumsal düzeyde de dönüştürülmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Kullanılan çok katmanlı analiz çerçevesi, bireysel hikâyeler, aile hafızası ve toplumsal bağlam arasındaki etkileşimi bütüncül biçimde değerlendirme olanağı sunmaktadır. Bu yönüyle çalışmahem teorik hem terapötik düzeyde kuşaklararası travma literatürüne özgün bir metodolojik katkı getirmektedir.

This study examines the intergenerational transmission of trauma from the perspectives of Clinical Sociology and Psychogenealogy, with a comparative focus on Turkey and France. Clinical sociology approaches trauma not merely as an individual issue but as a multilayered phenomenon shaped by historical, social, and cultural contexts. Psychogenealogy, in turn, makes visible the unconscious mechanisms of transmission—such as silence, invisible loyalties, and unprocessed grief—embedded in family memory. The research employs a case-based analysis of historical events: in Turkey, experiences linked to political constraints, forced migrations, and identity-related ruptures; and in France, the legacy of war, postcolonial identity crises, and migration experiences. The findings demonstrate that in both contexts, silence, invisible loyalties, and collective memory function as core mechanisms sustaining trauma across generations. While silence often emerges as a protective strategy, it ultimately deepens identity conflicts and challenges of belonging. Invisible loyalties bind individuals, often unconsciously,to the unfinished stories of their ancestors, while collective memory serves both as a carrier and a shaper of traumatic legacies. The study highlights three fundamental stages in intergenerational healing—recognition, narration, and reconstruction—and emphasizes that the transformation of traumatic inheritance requires not only individual but also collective engagement. The multilayered analytical framework employed here offers a holistic understanding of the interplay between personal narratives, family memory, and broader socio-historical contexts. In this sense, the study contributes to the literature on intergenerational trauma by providing both theoretical insight and therapeutic implications.