Pay senetlerinde sahtekarlığı engelleyici güvenlik önlemleri

Abstract

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK), anonim şirketlerde pay senetlerinin şekli ve bastırılması konusunda hükümler içermektedir. TTK m. 487, pay senetlerinde yer verilecek ibareleri saymakta ve ayrıca kapalı şirketlerde sahtekarlığı engelleyici güvenlik önlemlerinin uygulanması gerektiğini belirtmektedir. Bununla beraber, maddenin kapalı şirket tanımına hangi şirketlerin girdiği hususu kadar sahtekarlığı engelleyici güvenlik önlemlerinin anlam ve kapsamı konusunda da kanun metninde herhangi bir açıklama bulunmamaktadır. Dolayısıyla uygulamada halka açık statüde bulunmayan anonim şirketlerin pay senetlerini bastırırken sahtekarlığa karşı ne tür güvenlik önlemleri almaları gerektiği konusunda bir belirsizlik caridir. Bu çalışmada, pay senetlerinin bastırılmasında alınacak sahtekarlığı engelleyici güvenlik önlemlerinin anlamı ve önemi başta 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu olmak üzere ilgili mevzuat karşısında ortaya konulmaktadır. Bu doğrultuda, kapalı anonim şirketlerce alınacak önlemlerin kapsamının özellikle basiretli bir iş adamı gibi hareket etme yükümlülüğü dairesinde belirlenmesi gerektiği ifade edilmektedir. Pay senetlerinin sahtekarlığa karşı gerekli güvenlik önlemlerini taşımaması halinde, pay sahipleri tarafından anonim şirket yönetim kurulunun hukuki sorumluluğuna gidilebileceği gösterilmektedir. Yine sahtekarlığı engelleyici güvenlik önlemlerinin kapsamının ilgili şirketin faaliyeti, ticaret hacmi, marka değeri, sektörü ve önlemin maliyeti gibi kıstaslara göre değerlendirilmesi gereği vurgulanmaktadır. Buna göre, yurtiçi ve yurtdışında uygulanan mutat tedbirlerden örnekler verilmekte, ayrıca Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya Eyaleti Şirketler Kanunu’nun ilgili kuralıyla TTK m. 487 karşılaştırılmaktadır. Uygulamada karşılaşılabilecek sorunların önemli ölçüde giderilebilmesi için kapalı şirketlerin pay defterlerinin elektronik ortamda tutulması ve önlemlerin maliyetinin azaltılabilmesi amacıyla kurumlar arası iş birliği gerçekleştirilmesi önerilmektedir. Çalışmanın uygulamadaki tereddütleri ortadan kaldırarak mevzuatın uygulanmasına dair belirlilik ve öngörülebilirliğe katkı sağlayacağı, ayrıca mevzuatın geliştirilmesi çalışmaları için de faydalı olacağı değerlendirilmektedir.