Türkiye’nin Kuzey Irak politikası: Terörle mücadele kapsamında askerî ve diplomatik yönelimler

Abstract

Türkiye’nin Kuzey Irak politikaları, ulusal güvenlik, bölgesel istikrar ve ekonomik çıkarlar ekseninde şekillenmektedir. Bu çalışma, Türkiye’nin Kuzey Irak’ta terör örgütlerine (KCK-PKK) karşı yürüttüğü askeri operasyonları (Pençe -Kilit) ve diplomatik girişimleri tarihsel ve güncel bağlamda incelemektedir. KCK-PKK’nın bölgedeki varlığı, Türkiye’nin sınır güvenliğini tehdit ederken, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) ve Merkezi Irak Hükümetiyle ilişkiler, bu politikaların etkinliğini belirleyen temel unsurları oluşturmaktadır. Çalışma, Türkiye’nin İHA/SİHA teknolojilerinin operasyonlardaki kritik rolünü, IKBY ile ekonomik iş birliğini ve bölgesel (İran, Suriye) ve küresel (ABD, Rusya, AB) aktörlerle ilişkilerdeki karmaşık dinamikleri ele almaktadır. Pençe operasyonlarının PKK’nın hareket kabiliyetini sınırladığı, ancak sivil kayıplar ve bölgesel gerilimler nedeniyle tartışmalı etkiler yarattığı tespit edilmiştir. Ayrıca, IKBY ile ekonomik bağların güçlendirilmesi ve enerji diplomasisi, Türkiye’nin bölgesel istikrara katkısını artırma potansiyeline sahiptir. Nisan 2024’te Türkiye ile Irak arasında imzalanan Terörle Mücadele Mutabakat Zaptı, KCK-PKK’ya karşı ortak güvenlik mekanizmalarını güçlendirmiştir. Kalkınma Yolu Projesi (KYP) ise ekonomik iş birliğini teşvik ederek bölgesel istikrar destekleme potansiyeli taşımaktadır. Bununla birlikte, İran destekli Şii milisler, ABD’nin YPG desteği ve IKBY-Bağdat gerilimleri gibi faktörler, Türkiye’nin politikaların zorlaştırmaktadır. Çalışma, Türkiye’nin uzun vadeli stratejilerinin, güvenlik, ekonomik iş birliği ve diplomatik dengeler üzerine kurulu çok yönlü bir yaklaşım gerektirdiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, Türkiye’nin Kuzey Irak politikalarının bölgesel istikrar ve uluslararası ilişkiler üzerindeki etkileri değerlendirilmiş; gelecekteki stratejiler için öneriler sunulmuştur.

Türkiye’s objectives in northern Iraq are based on national security, regional stability, and economic interests. This research explores Türkiye’s military operations (Pençe series) and diplomatic measures against the KCK-PKK terrorist organizations in Northern Iraq, both historically and now. While the existence of the KCK-PKK in the region poses a danger to Türkiye’s border security, the efficacy of these measures is mostly determined by ties with the Kurdistan Regional Government of Iraq (KRG) and the Iraqi central government. The research delves into the essential significance of Türkiye’s UAV/UCAV technology in operations, economic cooperation with the KRG, and the complexities of relations with regional players (the US, Iran, and Russia).The Pençe operations have been determined to limit the PKK’s movement, but their impact on civilian fatalities and regional tensions is contested. Furthermore, Türkiye’s contribution to regional stability might be enhanced by expanding economic connections with the KRG and engaging in energy diplomacy. The Memorandum of Understanding on Combating Terrorism, signed between Turkey and Iraq in April 2024, strengthened joint security mechanisms against the KCK-PKK. The Development Path Project (PDP) has the potential to support regional stability by encouraging economic cooperation. However, circumstances like as Iranian-backed Shiite militias, US assistance for the YPG, and disputes between the KRG and Baghdad complicate Türkiye’s policy. The report concludes that Türkiye’s long-term goals necessitate a diversified strategy focused on security, economic cooperation, and diplomatic balance. In this framework, the impact of Türkiye’s Northern Iraq policies on regional stability and international relations are assessed, with recommendations for future tactics made.