Naruto v. Slater davasının Türk fikir ve sanat eserleri hukuku açısından değerlendirilmesi

Abstract

“Eser sahibi” kavramı fikir ve sanat eserleri hukukunun ana kavramlarından biri olarak bir eser üzerindeki hakların kime ait olacağı konusunda belirleyicidir. Bir ilk sav olarak, eser yaratma eyleminin insanlar tarafından meydana getirildiğinden hareketle eser sahibinin de ancak bir gerçek kişi olabileceği kabul edilebilirse de 2016 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde görülen Naruto v. Slater davası insan dışı varlıkların yarattıkları eserlerin eser sahibinin kim olacağı konusunu bir kez daha tartışmaya açmıştır. Üstelik bu tartışma fikir ve sanat eserleri hukukunun genel ilkelerinin tenkitini de beraberinde getirmiştir. Çalışmada öncelikle “eser sahibi” kavramı Türk ve Amerikan fikir ve sanat eserleri hukuku çerçevesinde incelenmekte, bu konuda iki hukuk sisteminin benzerlik ve farklarına ışık tutulmaktadır. Akabinde ise Naruto v. Slater davası gözden geçirilmekte ve de karar gerek Türk gerekse Amerikan hukuku açısından yorumlanmaktadır. Neticede fikir ve sanat eserleri hukukunun hukuki meşruiyeti değerlendirilmekte ve buna istinaden Türk hukuku açısından insan dışı varlıklardan hayvanların eser sahipliği tartışmasında kullanılabilecek hukuki yaklaşım ortaya konmaktadır.

“Authorship”, as a central tenet of copyright law, has a decisive role in the process of determining the copyright owner of copyrightable works. Although it is generally presumed that a copyrightable work may only be created by a human being, the question of “who owns the copyright of a work created by a non- human actor” is being asked once again since the 2016 Naruto v. Slater case in the United States. Naturally, such a discussion requires the review of general principles of copyright law. This paper analyzes the concept of “authorship” under Turkish and American copyright law and accordingly, signals the differences and similarities between these two legal systems. It reviews the Naruto v. Slater case and discusses the judgment under both Turkish and American law. In conclusion, pursuant to the analysis of the legitimacy of copyright law, this paper provides the legal approach that may be employed in the discussion of the authorship of non- human actors such as animals under Turkish law.