Power competition in the Eastern Mediterranean: A new naval arms race beyond modernization plans

Abstract

As the Soviet Russian Fifth Eskadra withdrew from the Mediterranean after the end of the Cold War, the naval presence of other global powers had also relatively decreased in the first decade. Regional actors, unchained from their Cold War duties, have resorted to more effective naval and gunboat diplomacy in the Eastern Mediterranean basin for their political activities and goals. After the 1990s, the traditional salience of the Eastern Mediterranean as a global maritime transportation route increased even more while the Caspian oil reached the sea through the Ceyhan terminal. Furthermore, the exploration of new hydrocarbon deposits discovered in Leviathan has added a new dimension to regional power politics. In addition, the past and ongoing conflicts and crises in the Middle East and North Africa have led to the re-appearance of the navies of global and regional powers in the Mediterranean, and Russia has returned to the Mediterranean by reactivating its Fifth Eskadra after the outbreak of the Syrian crisis. Attempts of some riparian to share the maritime jurisdictions in the Eastern Mediterranean, far from an approach that would respect the rights of all riparian states, have added seismic/drilling and gunboat diplomacy to routine practices of diplomacy. Regional actors (Israel, Egypt, Greece, Turkey, and Southern Cyprus Greek Administration) have initiated, or accelerated, significant modernization projects to strengthen their naval and air forces, either through their own means or with the encouragement and support of global players. In addition, military and naval training and cooperation activities among some regional actors have also increased. In the last five years, there have been significant developments in the naval power of the countries in the region, and in the air power that jointly operate with it, affecting the regional naval balance of power. It is evident from the modernization programs of regional actors that there will be significant developments in the near future. In this context, the naval buildup of the regional actors has the potential to change the balance of power in the Eastern Mediterranean in the coming five years and accordingly influence the actors’ moves in the energy struggle. In this presentation, the ongoing and future naval modernization programs of the East Med littorals will be reviewed to give an insight into regional naval equilibrium and to set the scene for exploring confidence-building measures that would remedy the prevention of a potential conflict.

Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından Sovyet Beşinci Eskadra'sının Akdeniz'den çekilmesiyle birlikte diğer küresel güçlerin deniz varlığı da ilk on yılda nispeten azaldı. Soğuk Savaş dönemindeki görevlerinden kurtulan bölgesel aktörler, siyasi faaliyetleri ve hedefleri için Doğu Akdeniz havzasında daha etkin bir donanma ve gambot diplomasisine başvurmaya yöneldi. 1990'lardan sonra Doğu Akdeniz'in küresel deniz taşımacılığındaki geleneksel önemi daha da artarken, Hazar petrolü Ceyhan terminali üzerinden denize ulaştı. Ayrıca Leviathan'da keşfedilen yeni hidrokarbon yatakları bölgesel güç politikalarına yeni bir boyut kazandırdı. Bunun yanısıra Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da geçmişte yaşanan ve halen devam eden çatışma ve krizler, küresel ve bölgesel güç donanmalarının Akdeniz'de yeniden boy göstermesine olanak tanıdı. Rusya, Suriye krizinin patlak vermesinin ardından Beşinci Eskadra'yı yeniden devreye sokarak Akdeniz'e geri döndü. Bazı kıyıdaşların Doğu Akdeniz'deki deniz yetki alanlarını diğer kıyıdaşların haklarına saygı gösterecek bir yaklaşımdan uzak paylaşım girişimleri, rutin diplomatik uygulamalara sismik/sondaj ve gambot diplomasisinin de eklemlenmesi sonucunu yarattı. Bölgesel aktörler (İsrail, Mısır, Yunanistan, Türkiye ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi) kendi imkanlarıyla ya da küresel aktörlerin teşvik ve desteğiyle deniz ve hava kuvvetlerini güçlendirmek için önemli modernizasyon programlarını başlattı ya da hızlandırdı. Ayrıca, bazı bölgesel aktörler arasında askeri ve deniz eğitim ve işbirliği faaliyetlerinde de artma eğilimi gözlendi. Son beş yılda bölge ülkelerinin deniz gücü ile deniz harekâtına etki edebilecek hava gücünde, bölgesel donanma dengesini etkileyen önemli gelişmeler meydana geldi. Yakın gelecekte de önemli gelişmelerin yaşanacağı bölgesel aktörlerin modernizasyon programlarından anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, bölgesel aktörlerin donanma yapılanması önümüzdeki beş yıl içinde Doğu Akdeniz'deki güç dengesini değiştirme ve buna bağlı olarak aktörlerin enerji mücadelesindeki hamlelerini etkileme potansiyeline sahiptir. Bu tebliğde Doğu Akdeniz'e kıyıdaş ülkelerin donanma geliştirme programları, bölgesel deniz gücü rekabeti hakkında fikir vermek ve olası bir çatışmanın önlenmesine çare olacak güven artırıcı önlemlerin araştırılması için zemin hazırlamak amacıyla ele alınacaktır.