Üniversite öğrencilerinde genel hijyen eğitiminin sağlık algısı ve hijyen davranışları üzerine etkisi: bir vakıf üniversitesi örneği

Abstract

Üniversiteye girmek egzersiz, meyve ve sebze tüketimi, el yıkama, emniyet kemeri kullanımı uyku hijyeni gibi sağlık davranışlarını sürdürmek ve alkol ve uyuşturucu kullanımı, sigara içme ve korunmasız seks gibi sağlık riski taşıyan davranışları azaltmak için önemli bir dönemdir. Bunun nedeni, üniversite yıllarının ergenlik yıllarına göre bireylerin daha fazla kişisel özgürlük yaşadıkları, kişisel kimliklerini geliştirme ve yeni alışkanlıklar geliştirme fırsatlarının olduğu bir dönem olmasıdır. Ayrıca epidemiyolojik olarak, ortak alan kullanımı kaynaklı sağlık sorunları kısa sürede çok sayıda insanı etkileyebilmekte, dolayısıyla enfeksiyon yayılma potansiyelini oldukça yükseltmektedir. Sağlık sorunlarının oluşması öğrencilerin akademik başarısı üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır. Hijyen kelimesi, özellikle hastalıkları veya hastalıkların yayılmasını önlemek amacıyla kişinin kendisini ve çevresini temiz tutma uygulamasını ifade etmektedir. Hijyen uygulamaları, bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde kişinin sağlığı ve refahı açısından hayati bir öneme sahiptir. Bu bağlamda, gelişmekte olan birçok ülkede görülen hastalıkların uygun olan hijyen uygulamaları ile önlenebilir olduğu açıktır. Çalışmamızın amacı, Üniversite Öğrencilerinde Genel Hijyen Eğitiminin Sağlık Algısı ve Hijyen Davranışları Üzerine Etkisini inceleyerek literatüre katkıda bulunmak ve hijyen eğitiminin önemini ortaya koymaktır. Çalışmamızın evrenini İstanbul Rumeli Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu’nda öğrenimine devam eden 1675 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya alınacak örneklem sayısını belirlemek üzere %80 güç düzeylerinde, en fazla % 5 hata ile gereken örneklem büyüklüğü için güç (power) analizi yapılmıştır. 1675 öğrenciden 107 kişiye ulaşılması gerekliliği tespit edilmiştir. Çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden bireyler çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışma verileri Demografik Veri Formu, Sağlık Algısı Ölçeği ve Hijyen Davranışlarını Belirleme Ölçeği ile toplanmıştır. Hijyen eğitimi alanında uzman bir hemşire tarafından çevrimiçi olarak verilmiş, eğitim öncesi ve sonrası değerlendirme yapılmıştır. İstatistiksel analizler SPSS (IBM SPSS Statistics 27) adlı paket program kullanılarak yapılmıştır. Bulguların yorumlanmasında frekans tabloları ve tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Normal dağılıma uygun olmayan ölçüm değerleri için parametrik olmayan yöntemler kullanılmıştır. Parametrik olmayan yöntemlere uygun şekilde, iki bağımlı grubun ölçüm değerleriyle karşılaştırılmasında “Wilcoxon” test (Z tablo değeri) yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analizler neticesinde yaş ortalamasının 23,39±6,40 (yıl) olduğu ve 77’sinin (%54,6) 20-22 yaş grubunda olduğu belirlenmiştir. Kişilerin ölçeklere verdiği cevapların güvenilir/yüksek güvenilir olduğu belirlenmiştir. Gıda hijyeni ve okulda hijyen alt boyutu ön test – son test puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir (Z=-2,082; p=0,037). Son test gıda hijyeni ve okulda hijyen alt boyutu puanları, ön teste göre anlamlı düzeyde daha yüksektir. Kişisel sağlık ve hijyen alt boyutu ön test – son test puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktur (p>0,05). Öğrenci hijyen ölçeği ön test – son test puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir (Z=- 4,497; p<0,001). Son test öğrenci hijyen ölçeği puanları, ön teste göre anlamlı düzeyde daha yüksektir. Kontrol merkezi, kesinlik, sağlığın önemi, öz farkındalık alt boyutu ve sağlık algısı ölçeği toplam puanı ön test – son test puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktur (p>0,05). Sonuçlara göre hijyen eğitimin, sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinde etkili olduğu bulunmuş olup bu eğitimin aralıklı olarak bilgileri hatırlamak ve güncellemek için seminer şeklinde örgün eğitim esnasında verilmesi önerilmektedir.

Entering college is an important time to maintain health behaviors such as exercise, fruit and vegetable consumption, hand washing, seat belt use, sleep hygiene, and reduce health risk behaviors such as alcohol and drug use, smoking and unprotected sex. The reason for this is that the university years are a period in which individuals experience more personal freedom, have opportunities to develop their personal identities and develop new habits, compared to the adolescence years. In addition, epidemiologically, health problems arising from the use of common areas can affect a large number of people in a short time, thus greatly increasing the potential for infection spread. The occurrence of health problems has a negative impact on students' academic success. The word hygiene refers to the practice of keeping oneself and one's environment clean, especially to prevent illness or the spread of disease. Hygiene practices are of vital importance for a person's health and well-being in preventing infectious diseases. In this context, it is clear that diseases seen in many developing countries can be prevented with appropriate hygiene practices. The aim of our study is to contribute to the literature and reveal the importance of hygiene education by examining the effect of General Hygiene Education on Health Perception and Hygiene Behaviors in University Students. The population of our study consists of 1675 students who continue to study at Istanbul Rumeli University Vocational School of Health Services. According to the research, in order to determine their quantity, power (power) analysis was performed for the magnitudes of what should be done at 80% power levels, with a maximum error of 5%. It was determined that it was necessary to reach 107 people out of 1675 students. Individuals who voluntarily accepted to participate in the study were included in the study. Study data were collected with the Demographic Data Form, Health Perception Scale and Hygiene Behavior Determination Scale. Hygiene training was given online by a nurse specialized in the field, and evaluation was made before and after the training. Statistical analyzes were performed using the package program SPSS (IBM SPSS Statistics 27). Frequency tables and descriptive statistics were used to interpret the findings. Non-parametric methods were used for measurement values that did not comply with normal distribution. In accordance with non-parametric methods, the "Wilcoxon" test (Z-table value) method was used to compare the measurement values of two dependent groups. As a result of the analysis, it was determined that the average age was 23.39±6.40 (years) and 77 of them (54.6%) were in the 20-22 age group. It was determined that the answers given by the people to the scales were reliable/highly reliable. A statistically significant difference was detected in terms of food hygiene and school hygiene sub-dimension pretest-posttest scores (Z=-2.082; p=0.037). Post test food hygiene and school hygiene subscale scores are significantly higher than the pre-test. There is no statistically significant difference in terms of personal health and hygiene subscale pre-test and post-test scores (p>0.05). A statistically significant difference was detected in terms of student hygiene scale pre-test and post-test scores (Z=-4.497; p<0.001). Post-test student hygiene scale scores are significantly higher than pre-test. There is no statistically significant difference in terms of pre-test and post-test scores of control center, certainty, importance of health, self-awareness sub-dimension and health perception scale total score (p>0.05). According to the results, hygiene education was found to be effective for students of vocational schools of health services, and it was recommended that this education should be given intermittently in the form of seminars during formal education and that the information should be remembered and updated.