Çatalhöyük gastronomy culture: The first known culinary practices in Anatolia (Türkiye) and world history

Abstract

Çatalhöyük is an archaeological site located in the Çumra district of Konya, Türkiye, with a deep-rooted history dating back to around 7500 BCE and still not fully explored. In this article, the eating habits and gastronomy culture of Çatalhöyük are examined, focusing on its history and culture. Remarkable findings in terms of dietary culture include the discovery of fossils of charcoal, grains, seeds, wild fruits, and plant bulbs. Additionally, the presence of hearths, storage containers, food processing tools, and grain storages within adjacent houses demonstrates how dietary activities were conducted. The abundance of wooden bowls, clay pots, and items made from plants such as baskets, crates, and mats as kitchen utensils indicates the processing, consumption, long-term storage, and potential for future production of these products. According to research, it can be said that herbs such as rye, chickpeas, lentils, figs, plums, sumac, blackberries, mallow, purslane, clover, and bird’s foot trefoil were used during that period. Moreover, it is known that crops such as barley, wheat, millet, peas, chickpeas, lentils, almonds, and gum trees were also utilized. However, some wall paintings and decorations on utensils do not fully explain the types of meals prepared during that time. Therefore, further research is needed to fully understand the dietary culture at Çatalhöyük. This article aims to shed more light on the culinary culture of Çatalhöyük by conducting an in-depth literature review online, thereby contributing new insights to both Turkish and global gastronomy literature.

Çatalhöyük, M.Ö. 7500’lere kadar uzanan köklü bir geçmişe sahip olan ve hala tam olarak keşfedilmemiş bir arkeolojik alan olarak Konya’nın Çumra ilçesinde bulunmaktadır. Burada, Çatalhöyük’ün tarih ve kültürü üzerine odaklanılarak beslenme alışkanlıkları ve gastronomi kültürü incelenmektedir. Beslenme kültürü açısından, odun kömürü, tahıl, tohum, yabani meyve ve bitki yumrularının fosillerinin bulunması dikkat çekicidir. Ayrıca, yan yana konumlandırılmış evlerin içinde ocaklar, saklama kapları, besin işleme aletleri ve buğday depolarının bulunması, beslenmeyle ilgili faaliyetlerin nasıl gerçekleştirildiğini göstermektedir. Mutfak araç ve gereçleri olarak çok sayıda ahşap kase, toprak kap ve bitkilerden yapılan sepetler, küfeler, hasırlar gibi eşyaların bulunması, bu ürünlerin işlendiğini, tüketildiğini, uzun süre muhafaza edildiğini ve gelecek yıl üretilebileceklerini göstermektedir. Yapılan araştırmalara göre, çavdar, nohut, mercimek, incir, erik, sumak, böğürtlen, ebegümeci, labada, geven, hasırotu, kuş otu gibi otların o dönemlerde kullanıldığı söylenebilir. Ayrıca, arpa, buğday, burçak, bezelye, nohut, mercimek, badem, sakız ağacı gibi bitkilerin de kullanıldığı bilinmektedir. Ancak, bazı duvar resimleri ve araç-gereç süslemeleri o dönemde yapılan yemeklerin türlerini tam olarak açıklamaya yetmemektedir. Bu nedenle, Çatalhöyük’teki beslenme kültürünü tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bu makale, Çatalhöyük’ün mutfak kültürünü daha çok açığa çıkarma konusunda internet üzerinden derinlemesine bir literatür incelemesi yaparak Türk ve dünya gastronomi literatürüne yeni katkılar sağlamayı amaçlamaktadır.