Tarım sektörü, haksız rekabet ve son dakika sipariş iptalleri

Abstract

Tarım ürünlerinin ana tedarikçisi durumundaki tarım üreticilerinin korunması devletin anayasal bir ödevi durumundadır. Bununla beraber, tarım sektöründe özellikle tarım üreticileri aleyhine gerçekleştirilen haksız ticari uygulamaların bulunduğu bilinmektedir. Bu uygulamalar sadece tarım üreticilerinin ekonomik ve sosyal durumlarını olumsuz etkilememekte ve aynı zamanda tedarik zincirindeki rekabeti bozarak nihai tüketiciye de zarar vermektedir. Nitekim tarım ve gıda tedarik zincirinde işletmeler arası haksız ticari uygulamalar konusunda yürürlüğe konan 17 Nisan 2019 tarihli ve (AT) 2019/633 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi vasıtasıyla konu Avrupa Birliği hukuku düzeyinde özel olarak düzenlenmiştir. Bu kapsamda, alıcı işletmelerce tarım ürünlerinin tedarikçilerine ve bu arada tarım üreticilerine karşı gerçekleştirilen eylemlerden biri olan "son dakika sipariş iptalleri" bir haksız ticari uygulama olarak kabul edilmiş ve yasaklanmıştır. Bu çalışmada anılan yasağın Türk hukukunda uygulanabilirliği değerlendirilmekte, bu çerçevede yasağın 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 55(1 )(e) hükmü üzerinden tarım üreticisini korumak amacıyla uygulanabileceği ortaya konulmaktadır. Yine çalışmada son dakika sipariş iptalinin hukuki niteliği incelenmekte, satış sözleşmelerine ilişkin yürürlükteki kuralların anılan yönerge hükmünün sağladığı korumayı sağlayamadığı belirtilmektedir. Son dakika sipariş iptali yasağın Türk hukukunda uygulanması açısından 6582 sayılı Kanun ek m. 2'nin işlevi de vurgulanmaktadır.

Abstract: It is a constitutional duty of the state to protect the farmers as the main supplier of agricultural products. However, it is a well- known fact that the agricultural sector and especially farmers are victims of unfair trading practices. These trading practices do not only affect the economic and social status of the farmers but also affect the consumers negatively by disturbing the competition in the supply chain. The Directive (EU) 2019/633 of the European Parliament and of the Council of 17 April 2019 on Unfair Trading Practices in Business to Business Relationships in the Agricultural and Food Supply Chain regulates the aforementioned issue in the European Union law. Accordingly, last minute order cancellations which is among the unfair trading practices applied to suppliers and farmers by the buyers is categorically accepted as an unfair trading practice and prohibited. In this study, the application of the last minute order cancellation prohibition in Turkish law is evaluated, and it is opined that the prohibition may be applied through 6102 numbered Turkish Commercial Code Art. 55(l)(e) to protect farmers. Likewise, the legal nature of the last minute order cancellation is examined, and it is expressed that the law on sales contracts cannot protect the farmers better than the directive's prohibition. 6582 numbered law Add. Art. 2's function in the application of the aforementioned prohibition is also explained.